ΑΥΤΑ ΓΝΩΡΙΖΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΑΜΠΑ ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΑΘΟΥN ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΠΟΣΟ ΔΥΣΚΟΛΑ ΜΠΗΚΕ Ο ΤΡΟΧΟΣ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΑΠΛΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.

    Η  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΑΜΠΑ.

Ο αραμπάς η βοϊδάμαξα  ήταν από τα  πρώτα τροχοφόρα   μεταφορικά   μέσα  που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Το  έσερναν   βόδια τα οποία είναι πολύ δυνατά και κινούνται πολύ αργά.  

Σαν  τροχοί χρησιμοποιήθηκαν  μονοκόμματοι ξύλινοι κύλινδροι. Έκοβαν  δηλαδή κυλινδρικές  ‘’φέτες ‘’ από  κορμούς  δέντρων, σχετικά  μεγάλης διαμέτρου  και πολύ μεγάλης  αντοχής. Τέτοιο ξύλο είχε η άγρια καστανιά ,η οξιά ,το πουρνάρι και κάποια άλλα δένδρα.

Τις  κυλινδρικές αυτές  ξύλινες  ‘’ φέτες’’  τις  τρυπούσαν στο κέντρο, απ’ όπου περνούσαν ενα κατάλληλα διαμορφωμένο  ξύλο ως άξονα κίνησης .Στο μέσο αυτού του  άξονα  και κάθετα  σ’ αυτόν προσδένονταν  ένα άλλο μεγάλο  ξύλο στην άλλη άκρη του οποίου εγκλώβιζαν  με κατάλληλη ‘’λαιμαργιά’’ τα βόδια. Πάνω σ’ αυτά τα δύο ενισχυμένα ξύλα καρφώνονταν τα σανίδια που δημιουργούσαν τη βάση φόρτωσης  του αραμπά. Για τη μεταφορά βαρέων φορτίων είχαν κατασκευάσει και τετράτροχους αραμπάδες.

Επειδή κατά την κίνηση  είχαμε συνεχή τριβή δύο ξύλινων επιφανειών  ,του άξονα και των τροχών ,με κίνδυνο να  ‘’ανάψουν’’ ,πάνω στον αραμπά υπήρχε πάντα ένα δοχείο με νερό  και σαπούνι  .Κατά διαστήματα ο αραμπατζής σταματούσε  για να λιπάνει τον άξονα με σαπουνόνερο.

Οι καλά οργανωμένες αγροτικές κοινότητες είχαν τοποθετήσει  σε όλα σχεδόν τα ρέματα μεγάλα κιούπια με νερό ,ώστε να μην είναι υποχρεωμένοι  οι αγρότες να μεταφέρουν οι ίδιοι νερό για τις ανάγκες της λίπανσης του άξονα των τροχών  του αραμπά.

Εξέλιξη του αραμπά ήταν τα κάρα. Οι τροχοί των ηταν  ελαφρύτεροι και ανθεκτικότεροι γιατί ήταν  ακτινωτοί με μεταλλικό στεφάνι περιφερειακά και με ειδική υποδοχή για τον άξονα στο κέντρο τους .Η λίπανση του αξονα γίνονταν τώρα με γράσο που διαρκούσε  αρκετές ημέρες. Έτσι τα κάρα μπορούσαν να τα σύρουν και άλογα τα οποία κινούνταν ταχύτερα .

Οι φωτογραφίες που δημοσιεύω  των αρχών του εικοστού αιώνα  είναι από το βιβλίο η Ελλάδα  σήμερα ,από την ηλεκτρονική εφημερίδα του Βαλτινού και τα κείμενα  του Γάλλου περιηγητή Μπεράρ στα 1890 που αναφέρεται  σε αραμπάδες που συνάντησε. Δεν υπάρχουν φωτογραφίες με αραμπάδες μικρής ακτίνας τροχούς από συμπαγές ξύλο αλλά  από  τροχούς  μεγάλης ακτίνας ,που φτιάχνονταν από δύο σειρές χονδρών σανιδιών  κατάλληλα καρφωμένων μεταξύ τους .

Πληροφορίες για τον τρόπο κατασκευής και συντήρησης της βοϊδάμαξας   μου τις έδωσαν οι συγχωριανοί μου Μυλωνάς Ιωάννης του Γεράσιμου και Νταβέλης Γεώργιος του Ιωάννη.